Bruno Schulz. Festiwal 2025

W dniach 14–19 października już po raz kolejny spotkamy się we Wrocławiu w ramach Bruno Schulz. Festiwalu. Osoby czytające literaturę, gotowe o literaturze rozmawiać, dyskutować, spierać się o nią, ale też te, którym wystarcza przysłuchiwanie się takim dyskusjom – wszystkich zapraszamy do naszego klubu Proza, miejsca, które po raz kolejny będzie główną sceną festiwalu. Z jednej strony proponujemy wam ucieczkę od spraw doraźnych w świat literatury. Niech BSF na te kilka dni stanie się dla was azylem, w którym czas płynie trochę inaczej, a chwil do namysłu i refleksji jest nieco więcej. Nie będziemy pędzić z prędkością scrollowanego Instagrama, nie podejmiemy próby nadążenia za tiktokowymi trendami. Z drugiej strony literatura odmierza przecież tętno współczesności, stanowi barometr nastrojów, czasami też bardzo trafnie kreśli przed nami scenariusze przyszłości. Dlatego chyba warunków do wewnętrznej emigracji u nas nie uświadczycie, humorów też raczej nikomu nie poprawimy. Ale za to będzie mądrze. To zasługa gościń i gości. Z kim i kiedy będziecie mogli się spotkać?

Wtorek, 14 października

17.00 | Podcast „Światy czytamy nowe”: Bruno Schulz*

• Udział biorą: Wojciech Gunia, Ariko Kato, Żaneta Nalewajk, Adriana Prodeus
• Prowadzenie: Patryk Kosenda
• Współorganizator: „Dziennik Literacki”

18.30 | Sylwia Góra, „W stronę Anny. Opowieść o Annie Iwaszkiewicz”

• Z autorką rozmawia Wojciech Browarny
• Współorganizator: Wydawnictwo Marginesy

Intymny portret Anny Iwaszkiewicz – nie jako „żony wielkiego pisarza”, lecz niezależnej postaci – zbudowany z listów, dzienników i świadectw osób z jej otoczenia, odsłania nie tylko życiowe dylematy bohaterki, ale też jej życie duchowe i zmagania z chorobą. Festiwalowa rozmowa będzie okazją do refleksji nad milczeniem, tożsamością oraz życiem w cieniu (męża i epoki).

20.00 | Małgorzata Czyńska, „Zgiełk serca. Opowieść o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej”

• Z autorką rozmawia Dorota Oczak-Stach
• Współorganizator: Wydawnictwo Literackie

Małgorzata Czyńska tworzy barwny portret Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – poetki, malarki i postaci magnetycznej dla środowiska międzywojennego. Książka prowadzi przez jej miłości, związki artystyczne i ezoteryczne zainteresowania, przywołując też niepublikowane zdjęcia i prace. Na spotkaniu porozmawiamy o paradoksach życia artystki i źródłach jej poetyckiej siły.

Środa, 15 października

17.00 | Jędrzej Morawiecki, „Szykuj sanie latem. Syberyjski mesjasz i podróż do kresu rosyjskiego snu o zbawieniu”

• Z autorem rozmawia Jana Karpienko
• Współorganizator: Wydawnictwo Znak Literanova

Nowa książka Jędrzeja Morawieckiego to historia Wissariona – byłego milicjanta, który ogłosił się mesjaszem Syberii – oraz wspólnoty powstałej wokół jego objawienia. Autor przez ponad dwie dekady śledził losy wyznawców sekty, którzy szukając alternatywy dla opresyjnego systemu, trafili w sidła innej formy zniewolenia. Reportaż ukazuje, jak ruch głoszący miłość i duchowe odrodzenie przekształcił się w strukturę przypominającą autorytarne państwo. Dlaczego w Rosji nadzieja na zmianę tak często kończy się rozczarowaniem i kolejną iluzją?

18.30 | Mikołaj Grynberg, „Rok, w którym nie umarłem”

• Z autorem rozmawia Maciej Robert
• Współorganizator: Wydawnictwo Agora

Mikołaj Grynberg opowiada o doświadczeniu bliskości śmierci i o tym, jak pisanie o umieraniu odsłania życie. Książka łączy osobistą relację z refleksją nad tym, co naprawdę ważne w obliczu kryzysu. Porozmawiamy o literaturze jako sposobie na oswajanie śmierci – i przywracanie wagi życiu.

20.00 | Michał Bilewicz, „Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości”

• Z autorem rozmawia Irek Grin

Jesteśmy przyzwyczajeni do historycznych krzywd. Jesteśmy przyzwyczajeni do gloryfikacji porażek. Jesteśmy zmobilizowani (tylko) wtedy, kiedy jest źle. Jesteśmy obsesyjni. Jesteśmy obywatel(k)ami Traumalandu. Ale co to w ogóle znaczy?

Czwartek, 16 października

17.00 | „Drogi Tadeuszu! (czy my jesteśmy na Ty?)”

• O korespondencji Tadeusza Różewicza i Wisławy Szymborskiej rozmawiają Emil Pasierski i Joanna Zach

Spotkanie i rozmowa na temat powstającej właśnie książki, która zbiera korespondencję Wisławy Szymborskiej z Tadeuszem Różewiczem. Choć o obojgu z osobna wiemy dziś już całkiem sporo i niektórych wątków długoletniej znajomości możemy się domyślać, to zarówno szczegóły, jak i ogólny obraz ich wzajemnych relacji nadal pozostają nieznane. Czy z listów dowiemy się czegoś nowego o ich poezji? A może nie ona jest tam najważniejsza?

18.30 | Salon Silesiusa: Kacper Bartczak

Z Kacprem Bartczakiem, poetą i tłumaczem, laureatem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt pracy twórczej z 2025 roku, rozmawia Anna Kałuża.

Organizator: Wrocławski Dom Literatury

20.00 Marta Grzywacz, „Radość soboty. Archiwum życia i śmierci”

• Z autorką rozmawia Kamil Kijek
• Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Książka Marty Grzywacz to opowieść o odwadze archiwistów Oneg Szabat – tajnej organizacji założonej w warszawskim getcie, która zbierała świadectwa życia żydowskiej społeczności z myślą o potomnych. Porozmawiamy z autorką o pamięci i zapisywaniu historii w obliczu zagłady.

Piątek, 17 października

16.00 | Kawiarnia Europa

Czytanie fragmentów książek nominowanych do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus przez autorki i autorów

Organizator: Wrocławski Dom Literatury

• Darko Cvijetić, Winda Schindlera, tłum. Dorota Jovanka Ćirlić, Oficyna Literacka Noir sur Blanc (Bośnia i Hercegowina)
• Inga Gaile, Skarbeniek, tłum. Daniel Łubiński, Wydawnictwo Marpress (Łotwa)
• Eugenia Kuzniecowa, Drabina, tłum. Iwona Boruszkowska, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak (Ukraina)
• Fatos Lubonja, Drugi wyrok, tłum. Dorota Horodyska, Fundacja „Pogranicze” i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” (Albania)
• Clemens J. Setz, Pociecha rzeczy okrągłych, tłum. Agnieszka Kowaluk, Wydawnictwo Filtry (Austria)
• Leelo Tungal, Mała towarzyszka i listy, tłum. Marta Perlikiewicz, Wydawnictwo KEW (Estonia)
• Joanna Wilengowska, Król Warmii i Saturna, Wydawnictwo Czarne (Polska)

18.00 | Agnieszka Tomaszewicz, Joanna Majczyk, „Architekci i «paragraf aryjski». Przypadek SARP-u (1934–1939)”

• Z autorkami rozmawia Piotr Jakub Fereński
• Współorganizator: Wydawnictwo EMG

Architektki Agnieszka Tomaszewicz i Joanna Majczyk w swojej książce odsłaniają mało znany, a poruszający rozdział historii polskiej architektury – systemowe wykluczanie żydowskich architektów w latach 30. XX wieku. To opowieść o tym, jak środowisko zawodowe uległo naciskom ideologii, jak koleżeństwo zamieniło się w obcość, a talent i zasługi przestały mieć znaczenie wobec pochodzenia. Porozmawiamy z autorkami między innymi o historii i mechanizmach tego wykluczenia.

19.30 | „Opowieści chasydzkie. Antologia”

• Z Marcinem Wodzińskim i Wojciechem Tworkiem, redaktorami książki, rozmawia Irek Grin

Największy na świecie wybór chasydzkich opowieści w różnorodnych formach – od cudownych anegdot po kroniki dworskie i biograficzne impresje – ukazuje literacką i religijną wyobraźnię ruchu chasydzkiego. Edycja Biblioteki Narodowej pokazuje przemiany gatunku od jego początków aż do dziś, podkreślając żywy charakter tej tradycji. A my porozmawiamy z jej redaktorami.

21.00 | Antonina Tosiek, „Przepraszam za brzydkie pismo. Pamiętniki wiejskich kobiet”

• Z autorką rozmawia Waldek Mazur
• Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Zwrot ludowy widoczny w naszym kraju od kilku lat przyniósł nam dzieła kultury o różnej wartości. Część z nich ewidentnie podpina się pod pewną koniunkturę, nie można tego jednak powiedzieć o książce Antoniny Tosiek. Jako literaturoznawczyni i badaczka zajmuje się tym tematem od dłuższego czasu, a w „Przepraszam za brzydkie pismo” problem niuansuje, zdecydowanie stroniąc od popowych chwytów. Zamiast nich otrzymujemy wnikliwą analizę przemian polskiej wsi w XX wieku, w której głos zabierają kobiety.

Sobota, 18 października

12.00 Salon Silesiusa: Debiut

Z osobami poetyckimi nominowanymi do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2025 w kategorii Debiut – Adrianną Olejarką, Dominiką Parszewską i Karolem Płatkiem rozmawia Magdalena Kicińska. Organizator: Wrocławski Dom Literatury

13.30 | Salon Silesiusa: Książka roku

Z osobami poetyckimi nominowanymi do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2025 w kategorii Książka roku – Anną Adamowicz, Marcinem Czerkasowem, Anouk Herman, Grzegorzem Hetmanem i Krzysztofem Siwczykiem rozmawia Jakub Skurtys.

Organizator: Wrocławski Dom Literatury

15.00 | Europa w przekładzie

Spotkanie z tłumaczkami i tłumaczami książek nominowanych do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus

• Prowadzenie: Kasia Janusik i Szymon Kloska
• Współorganizatorzy: „Dziennik Literacki”, Wrocławski Dom Literatury

16.45 | Filip Zawada, „Gdyby nie czerń”

• Z autorem rozmawia Paulina Małochleb
• Współorganizator: Wydawnictwo Znak

Wielki powrót Filipa Zawady! Znajdziemy w nim wszystko, do czego przyzwyczaił nas autor: dosadność, absurdalny humor i koktajl literackich tropów. Saga o rodzinie, w której wszystko działa na opak, to propozycja dla osób, które lubią przewrotne narracje.

18.15 | Artur Nowak, Stanisław Obirek, „Gehenna. Kościelna okupacja Polski”

• Ze Stanisławem Obirkiem rozmawia Urszula Glensk
• Współorganizator: Wydawnictwo Agora

„Gehenna” to kolejna książka Artura Nowaka i Stanisława Obirka, w której podejmują się analizy roli Kościoła w polskiej historii i współczesności. Porozmawiamy z jednym z autorów o granicach władzy instytucji religijnych, a także o tym, jak religijne narracje wpływały na wolność, tożsamość i prawa człowieka.

20.00 | Gala Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius

[WYDARZENIE ZAMKNIĘTE]

Niedziela, 19 października

12.00 | Salon Angelusa: laureat/laureatka

Z laureatem bądź laureatką Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2025 rozmawia: Andrej Chadanowicz i Dobrawa Lisak-Gębala

Organizator: Wrocławski Dom Literatury

13.30 | Salon Silesiusa: zwycięzcy/zwyciężczynie

Z osobami, które w 2025 otrzymają Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius w kategoriach Debiut i Książka roku, rozmawia Piotr Śliwiński i Alina Świeściak.

Organizator: Wrocławski Dom Literatury

15.00 | Jerzy Franczak, „Inacząc”, Dariusz Sośnicki, „Podwójne zęby Szalonego Carla. Szkice z frontu”

• Z autorami rozmawia Agnieszka Waligóra
• Współorganizatorzy: Wrocławski Dom Literatury, Wydawnictwo Warstwy

„Inacząc” to eksperymentalna, autorska forma dialogu poety, prozaika i wykładowcy z dziełami takich pisarzy jak Jonathan Littel, Don DeLillo czy Paul Auster. Z kolei „Podwójne zęby Szalonego Carla” to książka o przeżywaniu wspólnoty poprzez doświadczenia literackie. Czy coś je łączy?

16.30 | Zyta Rudzka, Tylko durnie żyją do końca

• Z autorką rozmawia Waldek Mazur
• Współorganizator: Wydawnictwo W.A.B.

Zyta Rudzka powróciła, i to w jakim stylu! Skandalizuje, prowokuje, bezczelnie pogrywa sobie z czytelnikami, aż trudno stwierdzić, kto czerpie z tego więcej przyjemności. Bohaterka jej najnowszej powieści rozpływa się w hedonizmie, co zdaniem autorki ma dowodzić mądrości i odwagi. Rudzka opisuje to tak: „Lida pływa i żyje stylem swobodnym. Podjęła decyzję, która dała jej wolność. Ustanowiła własny porządek: sport, radość ciała, bliskość przyrody. Stroni od ludzi, ale się nie odwraca”. Zapraszamy na premierę powieści.

18.00 | Tomáš Forró, „Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy”

• Z autorem rozmawia Jędrzej Morawiecki
• Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Słowacki reporter od lat opisuje miejsca naznaczone konfliktami i ludzkim cierpieniem. Jego najnowsza książka to poruszający zapis spotkań z żołnierzami, cywilami i ofiarami konfliktu – bez filtrów i propagandowych mitów. Wieczór z autorem będzie okazją, by porozmawiać o wojnie widzianej z bliska, o cenie odwagi i o tym, jak reporter dociera do historii, które umykają mediom. Ten wieczór nie pozwoli patrzeć na wojnę z bezpiecznego dystansu.

Organizatorzy

Organizatorzy: EMG i Wrocław miasto spotkań

Współorganizatorzy: Wrocławski Dom Literatury, Wrocław Miasto Literatury UNESCO

Partnerzy: Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius, Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, „Dziennik Literacki”, Klub Proza, Wydawnictwo Agora, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie, Wydawnictwo Marginesy, Wydawnictwo Znak, Wydawnictwo Znak Literanowa, Wydawnictwo W.A.B.